Zor Yıllar

Bugünkü konumuz, Uluslararası karayolu ile eşya nakliyeciliğinin ilk yıllarında karşılaşılan dertler, problemler, zorluklar. Daha önceki yazımda belirtmiş olduğum, sıraladığım öncü firmaların, kurucularının bircoğu, ilk dönemlerdeki Avrupa taşımalarında araç ile seyahat etmişlerdir. Amaç, yolları görmek, tanimak, hudutlardaki, varış noktasındaki gümrük işlemlerini
bizzat yerinde görmek, giderleri öğrenmek, tabii ki alıcı firmalar ile diyalog içerisine girip, pazarlama yapmak, artı olarak da aynı mesleği yapacakları avrupalı meslektaşlar ile tanışmak ve nasıl bir işbirliği içerisinde (partnerlik—acentelik)olunabilineceğini araştırmak. O yıllarda, ihracat taşımasının, nakliyeci açısından operasyonu, işleyişi aşağıda sıraladığım şekilde idi.
Sırası ile;

1. Ihracatçı firmadan araç ihtiyacı talebi alınır, fiyatlandırma yapılır. (T1 üzerinden!!!) anlaşmaya varılır. Tüm bu işlemler şifahi olarak yapılır idi. (Basiretli tüccarların devri. Söz ağızdan çıkar) Ödeme şekli, peşin ve NAKİT !!!! (Bugünkü gibi 60-90-120 gün vadeler söz konusu değil idi)

2. Sözlü anlaşma yapıldıktan sonra, yüklemenin yapılacağı gün, nakiyeci aracı yükleme noktasına yönlendirir, ihracatçı firmanın gümrük komisyoncusu veya ihracatçı firma, nakliyeciye, yükleme talimati ile, bir elemanini yollar, nakliyecide, gümrük idaresine hitaben bir ACENTE MEKTUBU
düzenler, bu mektupta, ……… plakali arac ile, …….. kadar kasa-karton kutu-cuval (ambalaj sekli ne ise) ..…. Kadar kilo…….ürünü yükleyeceğini, yurtdışı edeceğini beyan ve taahhüt eder ve gümrük komisyoncusuna verirdi. Bu mektup ile gümrük komisyoncusu, ihracat beyannamesini
düzenlerdi.

3. Nakliyeci, yükleme talimatındaki bilgiler ışığında C.M.R. (Hamule Senedi)'ni düzenler. Bir elemanını ihracatçı firmaya gönderir ve hamule senedini, ihracatçı firma yetkilisine imzalatir ve bir refakat mektubu ile yüklemeyi müteakip, 24 saat içerisinde ilgili bankanın KAMBİYO servisine verir (vermek zorundadır. 1567 sayılı TÜRK PARASINI KORUMA KANUNU mucibince.)

4. Tir karnesini daktiloda duzenler. O dönemdeki TIR karneleri aynen bir çarşaf kağıt gibi idi,
iki katli. Tir karnesini düzenlerken, aracın transitte geçeceği hudut kapılarının isimlerini belirtmek zorundaydınız. (Örneğin araç Belçika’ya ihracat mali götürüyorsa sırası ile; çıkış gümrüğü Kapıkule/Kapitan Andrejevo(Tr/Bg) Dimitrovgrad/Kalotina (Bg/Yugoslavya) Sentilj/Spielfeld (Yugoslavya/Avusturya) Salzburg/Bad Recihenhall (Avt/Almanya) Aachen/Eynatten(Almanya/Belcika) deklare edilidi.)

5. Merkez Bankasından alınan sürücü döviz tahsisinden, sürücüye yol avansı verilip yola çıkartılırdı.

6. Yurtdışına yük bildirimi.- (avis/pre-advise)

Kendi büronuz veya acenteniz var ise, araçtaki yük ile ilgili bildirimi telex ile (banta alıp) iletirdiniz. Formasyonuda;
a-plaka
b-ihracatçı
c-alıcı
d-gümrükleme noktası ve acentesi
e-taşınan yükün bilgileri
f- navlun ödeme şekli.

Kullanılan güzergah (route) Yolların durumu :

Kullanılan geleneksel güzergah (route) Tr-Bulgaristan-Eski Yugoslavya-Avusturya-Almanya…

Yolların durumu:
Bulgaristan - Eski Yugoslavya tek arac gidis-gelis. Azami hiz limiti 70 km. Avusturyadan itibaren otoyollar..

Sürücü ile iletişim:
Çıkış noktasından hareketten sonra (İstanbul - İzmir - Ankara vd şehirler) Sürücüden ilk bilgiyi Kapıkule'den alınırdınız. (O dönemde Kapıkule'de işlemleri, iş takipcileri yapardı. Bu iş takipçileri içerisinde en faal olanı YOUNGTURK idi. Bugünkü YOUNGTURK NAKLİYAT/Süleyman Bey)
Kapıkule'den sonra ikinci geçiş-durum bilgisini, Spielfeld veya Salzburg'ta alırdınız. Eğer araç Almanya'ya gidiyor ise, daha sonra da teslimat noktasında bilgi alırdınız sürücüden.

Nazmi ÖZCAN